Bệnh viện Y Dược cổ truyền Vĩnh Phúc
1.Đại cương
Đột quỵ não là một hội chứng lâm sàng được đặc trưng bởi sự khởi phát đột ngột của các triệu chứng biểu hiện tổn thương của não (thường là khu trú), tồn tại trên 24 giờ hoặc bệnh nhân tử vong trước 24 giờ. Những triệu chứng thần kinh khu trú phù hợp với vùng não do động mạch bị tổn thương phân bố, loại trừ nguyên nhân chấn thương.
Đột quỵ não chia làm 2 loại: Nhồi máu não và xuất huyết não.
Đột quỵ não không những là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba trên thế giới mà còn là nguyên nhân gây tàn tật hàng đầu cho người bệnh, là gánh nặng về kinh tế cho gia đình và xã hội.
2.Nguyên nhân gây bệnh
Các nguyên nhân gây đột quỵ nhồi máu não:
Do các cục huyết khối hình thành ở các mạch máu cung cấp máu cho não làm hẹp lòng mạch, dẫn đến giảm lượng máu lên não.
Do các cục huyết khối từ xa bắn lên não gây tắc mạch não, mà thường gặp nhất là do huyết khối từ tim.
Các nguyên nhân gây đột quỵ xuất huyết não: do vỡ các mạch máu não xảy ra ở những người tăng huyết áp không được điều trị, do vỡ các túi phình của mạch máu não hoặc do vỡ các bất thường của dị dạng động – tĩnh mạch não.
Các yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được như: Tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng Cholesterol máu, thuốc lá,…
Các yếu tố nguy cơ khác: Tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị đột quỵ não, tuổi > 55, giới, chủng tộc,…
3.Dấu hiệu nhận biết: có thể xuất hiện rất đột ngột bao gồm:
Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể.
Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường.
Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.
Đau đầu: đau đầu đột ngột, dữ dội, có thể kèm theo nôn mửa, chóng mặt, thay đổi về nhận thức.
4.Chẩn đoán
Chẩn đoán chính xác và nhanh chóng phân loại đột quỵ não, mức độ nặng, vị trí tổn thương của não là rất quan trọng, từ đó thầy thuốc có thể lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp ngay khi bệnh nhân mới nhập viện. Để thực hiện chẩn đoán, một số thăm dò hình ảnh học sẽ được thầy thuốc chỉ định thực hiện như sau:
– Chụp cắt lớp vi tính sọ não: Giúp chẩn đoán phân biệt nhanh chóng tình trạng xuất huyết não hay nhồi máu não.
– Chụp cộng hưởng từ sọ não: là kỹ thuật chẩn đoán cao cấp nhất hiện nay, giúp thầy thuốc chẩn đoán chính xác vị trí và mức độ tổn thương của não.
5.Điều trị
Nguyên tắc chung là: điều trị cấp cứu và tối ưu hoá tình trạng thần kinh, hạn chế lan rộng ổ tổn thương; bảo đảm tưới máu não; phòng ngừa biến chứng; phục hồi chức năng và phòng ngừa tái phát.
Điều trị tổng hợp: nhằm duy trì chức năng sống, chống phù não. Chiến thuật chống phù não tích cực bao gồm: kê đầu giường cao 25- 30 độ, hạn chế kích thích, hạn chế dịch truyền, tăng thông khí, phẫu thuật giảm ép, dẫn lưu và dùng thuốc…
Ngoài ra, cần chú ý duy trì đường máu hợp lý; lưu thông đường thở cho bệnh nhân có rối loạn chức năng hô hấp, thiếu ôxy vùng tranh tối – tranh sáng càng rõ rệt, cần cho thở ôxy và làm thông thoáng đường thở, hút đờm rãi và chống nhiễm trùng phế quản ngay lập tức, triệt để.
Các thuốc bảo vệ tế bào thần kinh cũng được các nghiên cứu cho thấy có vài cơ chế cùng tồn tại song song, mục đích giúp đỡ chuyển hoá ở mô bị rối loạn và có nguy cơ bị rối loạn dẫn đến phá huỷ tế bào thứ phát; dùng các thuốc tăng dinh dưỡng thần kinh…
6.Cách phòng chống
Có nhiều cách để làm giảm nguy cơ tái phát của đột quỵ. Trong đó quan trọng nhất là kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và thay đổi chế độ sóng. Các yếu tố nguy cơ quan trọng nhất của đột quỵ não là tăng huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường và hút thuốc lá. Thay đổi chế độ sống bao gồm giảm chế độ ăn nhiều chất béo và muối, hạn chế uống rượu, tăng vận động thể lực,…
Trong những năm qua, Bệnh viện y dược cổ truyền đã đầu tư nguồn lực cả về nhân lực chuyên sâu và các trang thiết bị hiện đại, phát triển kỹ thuật điều trị đột quỵ não. Với đội ngũ bác sỹ, điều dưỡng, kỹ thuật viên nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao. Kết hợp điều trị giữa y học hiện đại và y học cổ truyền như thuốc sắc, châm cứu, bấm huyệt… bệnh viên đã giúp hàng ngàn bệnh nhân trở về với cuộc sống sinh hoạt thường ngày và đã thực sự trở thành địa chỉ đáng tin cậy cho người bệnh.
BS.Dương Thành Đông – BV YDCT VP
